(Cadn.com.vn) - Việc cộng nhận chủ quyền và Di sản Văn hóa thế giới đền Preah Vihear đã trở thành đề tài gây căng thẳng trong quan hệ Campuchia-Thái Lan.

Các vụ đụng độ đẫm máu đã bùng phát trong quá khứ xung quanh ngôi đền Preah Vihear, mà Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa LHQ (UNESCO) đã công nhận là Di sản Thế giới năm 2008, do Thái Lan phản đối. Hiện nay, cả hai bên đều có lực lượng đồn trú gần khu vực này và thỉnh thoảng xảy ra các vụ va chạm. Tuy nhiên, việc Campuchia sẽ đưa ra một kế hoạch quản lý đền Preah Vihear tại hội nghị của UNESCO ở Brazil diễn ra trong tuần này đang hâm nóng quan hệ hai nước vốn chưa trở lại bình thường sau hàng loạt các vụ việc có liên quan đến cựu Thủ tướng Thaksin và phong trào biểu tình Áo đỏ ở Thái Lan.

Một nguồn thạo tin cho biết, Nội các Thái Lan ngày 28-7 đã đưa ra nghị quyết phản đối việc thông qua kế hoạch quản lý Đền Preah Vihear do Campuchia đệ trình tại cuộc họp của Ủy ban Di sản Thế giới (WHC). Nghị quyết nói rằng, chính phủ Thái Lan phản đối việc Campuchia có kế hoạch quản lý ngôi đền cổ Preah Vihear do vi phạm vùng biên giới đang tranh chấp.

Chính phủ Thái Lan sẽ xem xét lại vị thế thành viên của mình tại UNESCO nếu kế hoạch quản lý Đền của Campuchia được thông qua, và Bộ Ngoại giao Thái Lan được giao trách nhiệm gửi thư tới UNESCO và tới cuộc họp hiện nay của WHC tại  Brazil để nói rõ nghị quyết của nội các nước này. Mặc dù đền Preah Vihear đã được xếp hạng DI sản THế giới hồi tháng 7-2008, song Thái Lan đang vận động hành lang các thành viên WHC trì hoãn việc thông qua kế hoạch quản lý do phía Campuchia đệ trình.

Binh sĩ Campuchia đóng tại đền Preah Vihear. Ảnh: Getty Images

Cùng ngày, Thủ tướng Thái Lan Abhisit Vejajiva tuyên bố quân đội nước này sẵn sàng bảo vệ biên giới với Campuchia nếu tranh chấp lãnh thổ bùng phát. Bộ trưởng Quốc phòng Pravit Wongsuwan đã nói với Thủ tướng Abhisit trong cuộc gặp ngày 28-7 rằng, quân đội nước này sẵn sàng triển khai thêm binh lính tới khu vực biên giới vốn đã được bảo vệ nghiêm ngặt trên nếu quân đội Campuchia xâm nhập lãnh thổ Thái Lan.

Phản ứng trước việc Thái Lan vận động Tổng Giám đốc UNESCO Irina Bokova về vấn đề tranh chấp xung quanh ngôi đền Preah Vihear, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao và Hợp tác Campuchia, ông Koy Kuong nói rằng, Phnom Penh không bận tâm tới việc làm trên của Bangkok. Ông Koy Kuong khẳng định những tuyên bố trên của Thủ tướng Abhisit đã để lộ ý đồ “tham lam và xấu xa” của Thái Lan đối với ngôi đền lịch sử này.

 Ông Koy Kuong nhấn mạnh Kế hoạch quản lý đền Preah Vihear chỉ được triển khai trên đất Campuchia, chứ không phải trên lãnh thổ Thái Lan. Vì vậy, phía Thái Lan không có gì phải lo ngại và ông cũng không thể lý giải tại sao Thái Lan lại chống lại kế hoạch này. Việc làm trên của chính phủ Thái Lan là ý đồ chính trị nhằm đánh lạc hướng sự chú ý của dân chúng nước này từ tình hình khó khăn trong nước sang vấn đề biên giới với Campuchia.

Mỗi khi  chính phủ Thái Lan gặp vấn đề trong nước, họ lại khơi lên vấn đề biên giới nhằm phục vụ lợi ích chính trị. Phát ngôn viên Hội đồng Bộ trưởng Campuchia, ông Phay Siphon, cũng phản đối ý định trên của Thái LAN, nói rằng việc làm như vậy sẽ không chỉ gây tổn hại cho Campuchia mà còn ảnh hưởng xấu đến uy tín của WHC. Ông Phay Siphon nói rằng, ông rất lấy làm tiếc việc ông Abhisit, với cương vị Thủ tướng Thái Lan, đã không tuân thủ quyền hạn và phán quyết của WHC, còn xúc phạm tới uy tín của ủy ban này.

Biểu tình trước trụ sở UNESCO ở Thái Lan phản đối việc cơ quan này công nhận đền Preah Vihear thuộc chủ quyền Campuchia. Ảnh: AP

Hội nghị Ban chấp hành trung ương lần thứ 35 của đảng Nhân dân Campuchia (CPP), vừa nhóm họp tại Phnom Penh, đã thảo luận và nhất trí rằng Campuchia tiếp tục kiên trì giải quyết hòa bình với Thái Lan vấn đề tranh chấp biên giới và những vấn đề xung quanh ngôi đền Preah Vihear bằng đàm phán song phương. Trước khi hội nghị CPP diễn ra, Bộ trưởng Thông tin, kiêm người phát ngôn CPP, ông Khieu Kanharith, cũng nói rằng Campuchia duy trì tình hình biên giới hiện nay với Thái Lan và tránh không để nó phát triển thành cuộc xung đột vũ trang.

Phía Campuchia sẽ tiếp tục các cuộc đàm phán dù nhận thấy rõ chiến lược của Thái Lan muốn chuyển tình hình căng thẳng ở Bangkok sang vấn đề biên giới. Vì vậy, Phnom Penh phải khôn ngoan trong vấn đề này, tránh để họ lợi dụng vấn đề biên giới làm giảm nhẹ tình hình căng thẳng ở thủ đô của họ. Quyết định trên của CPP đã nhanh chóng nhận được sự ủng hộ từ đảng SRP đối lập.

Diễn biến có liên quan, báo chí Campuchia ngày 29-7 đưa tin: người phát ngôn Bộ Ngoại giao Campuchia Koy Kuong đã hoan nghênh Google Earth sửa lại bản đồ ngôi đền Preah Vihear bằng cách sử dụng bản đồ mà Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) đã dùng khi ra phán quyết trao quyền sở hữu ngôi đền này cho Campuchia năm 1962.

Hồi tháng 2-2010, Campuchia đã chỉ trích Google “tắc trách nghề nghiệp” khi đặt “gần một nửa ngôi đền Preah Vihear vào lãnh thổ Thái Lan”. Trong thông báo đề ngày 26-7, Google  cho biết, họ đã vẽ lại bản đồ Preah Vihear dựa trên các dữ liệu trong phán quyết của ICJ, nhưng nhấn mạnh rằng các khu vực xung quanh ngôi đền vẫn là khu vực đang bị tranh chấp.

Người phát ngôn Koy Kuong cho biết ông rất thất vọng khi Google nói các khu vực đền Preah Vihear đang bị tranh chấp, song nhận định việc chỉnh sửa của Google Earth đã cho thấy thêm các bằng chứng khẳng định đền Preah Vihear thuộc chủ quyền của Campuchia.

Lê Minh Châu